Ngowahi ukara dadi ragam basa.

5. KL : kula sampun tangklet simbah.

→ KA : kula sampun tangklet eyang.

→ NA : aku wis tangklet simbah.

→ NL : aku wis takon simbah.

6. KL :Simbah kula tangkleti mboten semerap.

→ KA : eyang kula tangkleti mboten pirsa.

→ NA : simbah kula tangkleti ora weruh.

→ NL : simbah dak takoni ora weruh.

7. KL : Sanjangipun pak Sanusi, pak Budi dereng wangsul.

→ KA : ngendhikanipun pak Sanusi, pak Budi dereng kondur.

→ NA : dhawuhe pak Sanusi, pak Budi durung kondur.

→ NL : jarene pak Sanusi, pak Budi durung mulih.

-----------------------------------

Pembahasan

Mangerteni basa miturut unggah ungguh e basa jawa.

Unggah ungguh basa iku ana 4 :

1. BASA NGOKO LUGU

yaiku basa kang tembung tembunge nggunakake basa Ngoko lugu kabeh.

→ Titikane :

1. basane Ngoko kabeh
2. ater ater lan panambange ora dikramakake

→ Panganggone :

1. bocah sakpantaran
2. wong tuwa marang anake
3. guru karo muride
4. pimpinan marang andhahane

→ contho :

1. jenengmu sapa?
2. omahmu ngendi?

2. BASA NGOKO ALUS

yaiku basa sing tembung tembunge nggunakake basa Ngoko lan basa Krama.

→ Titikane :

1. tembunge Ngoko lan dicampur karo Krama
2. sing dikramakake yaiku ; tembung perangene awak, sandhangan sarta kriyane = kata kerjane)
3. ater ater lan panambange ora dikramakake

→ Panganggone :

1. wong tuwa marang wong enom
2. wong kang padha umure sing padha ngajeni
3. ibu marang bapak sing kulino Ngoko
4. wong sing suwe ora ketemu

→ contho :

• jeneng panjenengan sapa?
• daleme panjenengan ngendi?

3. BASA KRAMA LUGU

yaiku basa kang tembung tembunge nggunakake basa Krama lugu kabeh.

→ Titikane :

1. basane Krama
2. tembunge ora dicampur karo Krama Alus
3. ater ater lan panambange dikramakake

→ Panganggone :

1. wong sing durung kulina
2. wong tuwa marang wong enom sing durung kulina
3. wong sing lagi ketemu nanging durung akrab

→ contho :

1. namine sampeyan sinten?
2. griyane sampeyan pundi?

4. BASA KRAMA ALUS/ INGGIL

yaiku basa sing tembung tembunge nggunakake basa Krama alus kabeh, tanpa kecampuran basa Ngoko. Dadi basane luwih alus lan luwih ngajeni.

→ Titikane :

1. basane Krama Alus kabeh
2. ater ater lan panambange dikramakake
3. sing dikramakake yaiku : perangene awak, sandhangan lan kriya = kata kerjane)

→ Panganggone :

1. wong tuwa marang anake
2. andhahan marang pimpinan
3. murid marang guru
4. putu marang simbahe

→ contho :

1. asmanipun panjenengan sinten?
2. dalemipun panjenengan pundi?

Wis gamblang kan, pie mbedhakake antarane basa ngoko lugu, ngoko alus, krama lugu lan krama alus.

Detail jawaban

• Mapel : Bahasa daerah
• Kelas : 7
• Materi : Unggah ungguh basa
• Kode 13