Ngowahi ukara dadi ragam basa.

1. Ibu metu menyang pasar nggawa tas.

➢ Ngoko Alus = ibu medal menyang pasar ngasta tas.

➢ Krama lugu = ibu medal ten peken mbektha tas.

➢ Krama Alus = ibu medal dhateng peken ngasta tas.

2. Pak Lurah mlaku-mlaku ndelok wargane .

➢ Ngoko Alus = pak lurah mlampah mlampah mirsani wargane.

➢ Krama lugu = pak lurah mlampah mlampah ningali wargane.

➢ Krama Alus = pak lurah mlampah mlampah mirsani warganipun.

3. Bapak teka Saka sawah terus adus.

➢ Ngoko Alus = bapak rawuh saka sawah terus siram.

➢ Krama lugu = bapak dugi saking sabin lajeng siram.

➢ Krama Alus = bapak rawuh saking sabin lajeng siram.

4. omahe paklik didol nanging durung payu.

➢ Ngoko Alus = daleme paklik disade durung payu.

➢ Krama lugu = griyane paklik disade dereng pajeng.

➢ Krama Alus = dalemipun paklik dipun sade dereng pajeng.

5. mripate simbah ora kena kanggo ndelok amarga lara.

➢ Ngoko Alus = Socane Simbah ora kena kanggo mirsani amarga lara.

➢ Krama lugu = Mripate Simbah mboten saged ningali amargi sakit.

➢ Krama Alus = socanipun eyang mboten saged mirsani amargi gerah.

__________________

Pembahasan

Unggah ungguh basa yaiku aturan adat istiadat ing tlatah Jawa utawa babadan sopan santun, tata krama, tata susila, nanging nggunakake basa Jawa.

Unggah ungguh basa ana 2 :

1. Ngoko :

• Ngoko lugu
• Ngoko alus

2. Krama

• Krama lugu
• Krama alus

⚫ Ngoko lugu

Basane ngoko, ora kecampuran tembung Krama.

→ panggonane :

• padha kanca sadrajat
• marang wong kang luwih enom

→ tuladhane :

• Kowe arep menyang endi?

⚫ Ngoko alus

Basane ngoko, kecampuran Krama Inggil.

→ sing dikramakne :

• wonge, umume arupa tembung aran lan tembung sesulih
• panindake, umume arupa tembung kriya
• kaduwekane, awujud tembung Aran

→ panggonane :

• dulur enom marang dulur tuwa
• kapernah tuwa nanging derajate luwih dhuwur
• wong sadrajat kang padha ngajeni
• ibu marang bapak sing kulina Ngoko

→ tuladhane :

• Panjenengan arep tindak menyang endi?

⚫ Basa Krama lugu

Basane Krama, ora dicampur ngokolan krama inggil. Ater ater lan panambange sing dikramakne.

→ panggonane :

• wong sadrajat sing durung akrab
• wong sing durung kenal

→ tuladhane :

• sampeyan badhe kesah ten pundi?

⚫ Basa Krama Alus

Basane luwih Alus lan luwih ngajeni, sing dikramakne wonge, panindake lan kaduwekane, nanging awake dhewe ora dikramakne.

→ panggonane :

• wong enom marang wong tuwa
• marang wong sing dhuwur drajate

→ tuladhane :

• Panjenengan badhe tindak pundi?

Detail Jawaban

• Mapel : Bahasa Daerah
• Kelas : 7
• Materi : Unggah ungguh basa
• Kode : 13