1. Sebutna 5 bae kang kalebu tembang Macapat!

Jawab : sinom, pocung, gambuh, kinanthi, dhandhanggula.

2. Apa sing dimaksud guru gatra, guru wilangan dan guru lagu!

Jawab :

> guru gatra yaiku cacahe Gatra saben Sapada.

> guru wilangan yaiku cacahe wanda saben sagatra

> guru lagu yaiku dhong dhinge swara ing pungkasaning gatra

3. Tembung-tembung ing njero kurung iki benerake!

a. Bu Jumi (tuku) anake sepeda anyar.➡️ Bu jumi nukokake anake sepeda anyar.

b. Andi atine seneng amerga (paring) hadiah Pak Guru.

➡️ Andi atine seneng amerga diparingi hadiah pak guru.

c. Supaya ora tiba kudu (cekel) taline sing kenceng

➡️ supaya ora tiba kudu dicekeli taline sing kenceng.

4. Tulisen basa kramane ukara ing ngisor iki!

a. Kang Ali lagi njaluk duwit karo bapake.

➡️ basa Krama : kang ali saweg Nyuwun yatra kaliyan bapake.

b. Wong sing gelem maca buku iso dadi pinter pikirane

➡️ basa Krama : Tiyang ingkang purun Maos buku saged dados wasis pikirane.

5. Tulisen ukara ing ngisor iki nganggo aksara Jawa!

a. Ana kebo mangan suket.

➡️ ꦲꦤꦏꦼꦧꦺꦴꦩꦔꦤ꧀ꦱꦸꦏꦼꦠ꧀

b. Ibu lagi tindak menyang pasar

➡️ ꦲꦶꦧꦸꦭꦒꦶꦠꦶꦤ꧀ꦢꦏ꧀ꦩꦼꦚꦁꦥꦱꦂ

Pembahasan

No 1

● Tembang macapat yaiku tembang cilik sing nduweni paugeran kayata guru gatra, guru wilangan lan guru lagu.

⏺️ Tembang macapat cacahe ana 11, yaiku Asmaradana, dhandhanggula, durma, gambuh, kinanthi, maskumambang, megatruh, mijil, Pucung, sinom, Pangkur.

No 2

● Pangerten guru gatra, guru wilangan lan guru lagu :

= guru gatra = cacahe Gatra saben Sapada ( bait )

= guru wilangan = cacahe wanda saben sagatra ( baris )

= guru lagu = dhong dhinge swara ing pungkasaning gatra ( vokal )

No 3

● 3. Tembung-tembung ing njero kurung iki benerake!

a. Bu Jumi (tuku) anake sepeda anyar.

➡️ Bu jumi nukoake anake sepeda anyar.

➡️ Nukoake = tuku + ake

( kalebu tembung tanduk kriya mawa panambang - ake )

b. Andi atine seneng amerga (paring) hadiah Pak Guru.

➡️ Andi atine seneng amergi diparingi hadiah pak guru.

➡️ diparingi = di + paring + i

( kalebu tembung tanggap - i kriya yaiku mawa panambang - i ).

c. Supaya ora tiba kudu (cekel) taline sing kenceng

➡️ supaya ora tiba kudu dicekeli taline sing kenceng.

➡️ dicekeli = di + cekel + i

( kalebu tembung tanggap - i kriya yaiku mawa panambang - i )

No 4

● Basa Krama ana 2 :

= Basa Krama lugu, yaiku basane Krama nanging ora dicampur karo basa Ngoko lan Inggil.

tuladha :

• Kula mpun nedha sareng bapak
• sekolahe taksih kendel

= Basa Krama Alus, yaiku basane Krama Alus ora dicampur karo basa Ngoko.

tuladha :

• Panjenengan dalemipun pundi?
• asmanipun Panjenengan sinten?

No 5

● a. Ana kebo mangan suket.

➡️ ꦲꦤꦏꦼꦧꦺꦴꦩꦔꦤ꧀ꦱꦸꦏꦼꦠ꧀

• anak kebo, Aksara Ha, aksara Na, aksara Ka, pasangan aksara Ka, + pepet, aksara Ba + taling tarung
• mangan suket, aksara Ma, aksara Nga, aksara Na, pasangan aksara Sa + suku, aksara Ka + Pepet, aksara Ta + pangkon.

b. Ibu lagi tindak menyang pasar

➡️ ꦲꦶꦧꦸꦭꦒꦶꦠꦶꦤ꧀ꦢꦏ꧀ꦩꦼꦚꦁꦥꦱꦂ

• ibu lagi tindak, aksara Ha + wulu, aksara Ba + suku, aksara La, aksara Ga + wulu, aksara Ta + wulu, aksara Na, pasangan aksara Da, aksara Ka
• menyang pasar, pasangan yang Ma + pepet, aksara Nya + cecak, aksara Pa, aksara Sa + layar.

Detail Jawaban

• Mapel : Bahasa Daerah
• Kelas : 6
• Materi : Tembang macapat, Tata Tembung, Unggah ungguh basa, Aksara Jawa
• Kode : 13